Dejavu Nedir, Neden Kaynaklanır, Hangi Hastalıkların Belirtisidir? | Onlinezeka

Dejavu Nedir, Neden Kaynaklanır, Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

Fransızcada daha önceden (deja) ve görmek (voir) sözcüklerinden türetilen dejavu, yaşanılan bir olayı bir durumu, bir mekanı daha önceden görmüş olma duygusudur. İnsanların yarıdan fazlasında bir iki kez görülebilen bu duygu için farklı açıklamalar yapılmaktadır. Bilimsel yaklaşıma göre dejavu, araştırılması gereken nörolojik bir problemin habercisi olabilir. Kısaca bilim, dejavuyu nörolojik açıdan değerlendirmektedir. Bunun dışında dejavuya mistik ve dini açıklamalar getiren yaklaşımlar da mevcuttur. Bilimsel ve bilim dışı olan açıklamalara kısaca değinelim.
Dejavu Nedir, Neden Kaynaklanır, Hangi Hastalıkların Belirtisidir?

Dejavunun Nedenleri

Nörologlara göre sinir aksonlarındaki küçük bir sapma nedeniyle, beynin sağ ve sol lobları arasında milisaniyeden daha az bir zaman farkı meydana gelir. Bu zaman farkı, çok önemsiz gibi düşünülse de, “ben bunu daha önceden yaşamıştım” duygusuna neden olmaktadır. Yani yaşanılan durumu (olayı, olguyu vb.) birkaç milisaniye daha geç algılayan lob, bu anın daha önce yaşandığını hisseder. Kısacası dejavunun nedeni iki lob arasındaki zaman farkıdır. Olay, ses, görüntü vb gibi girdiyi bir taraf diğer taraftan önce algılayınca, geç algılayan diğer taraf bu olayı daha önceden yaşadığı yanılsamasına kapılır.

Bunu da Okuyabilirsin...
İnme Nedir? İnmenin Belirtileri, Teşhis ve Tedavi

Dejavunun nedenini, insanların astral seyahat esnasında yaşadıkları deneyimleri uyanıkken yeniden yaşamaları olarak açıklayanlar da bulunmaktadır. Yine başka bir bilimsel geçerliliği olmayan yaklaşım ise reenkarnasyon. Buna göre daha önceki hayatlarındaki yaşantılarla yeniden karşılaşan insanlar dejavu hissine kapılmakta. Dini yaklaşımda ise dejavu duygusu, ruhun bedenden daha önce yaratılmış olması ekseninde açıklanmaktadır.

Dejavu, Hangi Hastalıkların Belirtisi Olabilir?

Dejavunun nörolojik bir takım problemlerden kaynaklanıyor olabileceği konusu araştırılmaya devam etmektedir. Başlangıçta dejavu hissinin şizofreni, anksiyete  gibi nörolojik rahatsızlıklarla ilişkili olabileceği düşünülmekteydi. Bununla birlikte şimdiye dek yapılan çalışmalarda bu ilişki henüz tam olarak kanıtlanmış değil. Herhangi nörolojik bozuklukla bağını destekleyecek kesin bir sonuç şimdiye dek bulunamamış. Dejavu yaşamak bu tarz rahatsızlıklara sahip olunduğunu göstermez. Ancak anksiyete, epilepsi ve şizofreni rahatsızlıkları olan bireylerin daha çok dejavu yaşadığı belirlenmiştir. Başka bir iddiaya göre de sık sık dejavu yaşamanın Alzheimer hastalığının habercisi olabileceğidir. Bu savı da destekleyen veriler kısıtlıdır. Sonuç olarak dejavu hissi korkulacak bir durum değildir. Ancak nörolojik rahatsızlıklara erken tanı konmasında yardımcı olabileceği gerçeği de önemsenmelidir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Lavanta çayı nasıl yapılır? Faydaları nelerdir?

Bilgitor

Gönderiliyor
Kullanıcı Oyları
( oy)

1 Yorum

  • 1. Seyahat dejavuyu tetikliyor

    Dejavu genellikle belli yerlerle ilgilidir. Yeni bir yere gidip orada yeni tecrübeler yaşamak bu hissi tetikleyebilir.

    Zira tanımadığımız yerlerde, sanki oraya daha önce gitmişiz duygusu ile böyle bir şey olmadığı için o anıya sahip olmamızın mümkün olmadığı bilgisinden kaynaklanan “çatışma” potansiyeli daha fazladır.

    Araştırmalar, daha fazla seyahat edenlerin daha fazla dejavu duygusu yaşadığını gösteriyor.

    2. Gençlerde dejavu daha yaygın

    Dejavu hissi gençlikte daha fazla hissedilir; ama bunun sayısı ayda birden fazla değildir. 40-50 yaşına gelindiğinde bu oran yarıya iner. 60’larınızda ise yılda bir kez veya daha azdır.

    3. Bazı insanlarda dejavu hissi gün boyu sürebilir

    Nadir de olsa bazı insanlarda dejavu ciddi bir sorun haline gelebilir.

    22 yaşındayken gün boyu devam eden dejavu duygusu yaşayan Manchesterlı Lisa “Sabah o yaşanmışlık hissiyle uyanıyordum” diyor.

    Bu sorunu giderek daha sık ve daha yoğun yaşamaya başlamış. Sonunda bunun temporal lob epilepsi adı verilen bir epilepsi türünden kaynaklandığı ortaya çıkınca tedavi olmuş.

    4. Dejavuya hafızada anlık yanlış bağlantı neden oluyor

    Sık ve yoğun dejavu nöbetleri geçiren insanları inceleyen bilim insanları, sorunun beyinde temporal lob adı verilen bölge ile bağlantılı olabileceğini tespit etti.

    Buradaki sinir bağlantılarında olmaması gereken bir anda ateşleme olduğunda sahte bir anı ve yaşanmışlık hissi ortaya çıkıyor.

    Bilimsel olduğu söylenemeyecek diğer teorilere göre ise iki paralel evrenin çarpışması ya da reenkarnasyon nedeniyle dejavu hissi yaşanıyor.

    5. Beyindeki ‘teyit’ mekanizması gerçeğe dönüş sağlıyor

    Bilim insanları, beyinde temporal lobda olup bitenleri denetleyen bir ikinci sistem olduğuna inanıyor. Bu sistem, yaşanan hislerin bir hatadan ibaret olduğunu anlamamızı ve dejavunun sona ermesini sağlıyor.

    6. Dejavu, geleceği öngörebilme duygusu yaratabilir

    Yoğun bir dejavu, olacakları önceden görme hissi de yaratabilir. Bunun nedeni, hafıza sistemimizin geleceği öngörmemize yardımcı olan ve gerekli önlemleri almamızı sağlayan bir işlev de görmesidir.

    Böylelikle aynı hataları yeniden yapmamız engellenmiş olur ve gelecek adımı tahmin edebilir hale geliriz.

    Bazen dejavuda beynin birkaç bölgesi birden devreye girdiğinde duygular ve birikmiş görsel ipuçları da etkilenerek geleceği görme hissinin ortaya çıkmasına neden olabilir.

    7. Dejavunun karşıtı ‘jamevu’

    Jamevu (Jamais vu) bir şeyin tanıdık olduğunu bilip de ona karşı yabancılık hissine kapılmayı ifade eder. Örneğin, tanıdığınız birinin yüzüne bakarken birden size yabancı gelebilir.

    Aynı his, bir kelimeyi yazarken de ortaya çıkabilir; bildiğiniz kelime birden gözünüze yanlış gelebilir. Tanıdık bir kelimeyi anlamını yitirecek kadar tekrarladığınızda da bu kelime artık sadece bir ses yığını haline gelecek ve yabancılık hissi uyandıracaktır.

    8. Dejavu kelimesini ilk kullanan parapsikoloji uzmanı Emile Boirac oldu

    Emile Boirac bu sahte aşinalık hissini 1876’da Fransız Revue Philosophique dergisine yazdığı bir mektupta ifade etmişti. Uzun bir dönem bu his paranormal bir deneyim olarak görülmüştü.

Yorum Bırak