Cengiz Aytmatov Kimdir? Hayatı ve Eserleri

Büyük Kırgız yazar Cengiz Aytmatov, 12 Aralık 1928 tarihinde Kuzeybatı Kırgızistan’daki Talas eyaletindeki Şeker köyünde doğdu. Babası Torekul Aytmatov, Sovyet Kırgızistan’ında seçkin bir devlet adamı idi. Tatar kızı olan annesi tiyatro oyuncusuydu. Babası 1937’de tutuklandı ve 1938’de kurşuna dizildi.

Gençliği sıkıntılı bir döneme denk gelmişti. O dönemde zaten yeni yerleşmeye başlayan sosyalist sisteme alışmak, bir de savaşla mücadele etmek zorundaydı. Çok genç yaşta çalışmaya başladı; çünkü 2. Dünya Savaşı’nın SSCB üzerindeki etkileri gençleri de etkiliyordu, yetişkinler savaşta olduklarından, gençlere büyük iş düşüyordu. On dört yaşında köyündeki sekreterliğe girdi. Burada tarım makinelerinin sayımı, vergi tahsildarlığı gibi işlerde çalıştı.

Kazakistan’a giderek Cambul Veterinerlik Teknik Okulu’nda okudu. Daha sonra Bişkek’e gitti ve burada Frunze Tarım Enstitüsü’nde öğrenimine bir süre devam etti. Moskova’daki Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü’ne geçti ve 1956 ile 1958 yılları arasında bu şehirde okudu.

Yazmaya bu yıllarda Pravda gazetesinde başladı. Yazdığı eserleriyle kısa sürede üne kavuştu. 1957 yılında Sovyet Yazarlar Birliği’ne üye kabul edildi. 1963’te Lenin Ödülü’nü aldı. Eserleri yüz yemişten fazla dile çevrildi. 1990-1994 yıllarında Sovyetler Birliğini ve Rusya’yı, sonra ise 2008 yılına kadar Kırgızistan Cumhuriyetini büyük elçi olarak temsil etti.

Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel romanının filminin çekimleri için gittiği Rusya’nın Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da 16 Mayıs 2008 tarihinde rahatsızlandı. Böbrek yetmezliği teşhisiyle tedavi için Almanya’yada tedavi gören Cengiz Aytmatov, komaya girdi. 10 Haziran 2008 tarihinde Nürnberg’de vefat etti.

Cengiz Aytmatov’un Eserleri

2. Dünya Savaşı sonrası yazarları arasında yer alan Aytmatov, Cemile’den önce birkaç kısa hikaye ve Yüzyüze’yi yazdı. Dünyada tanınması Cemile ile oldu. Louis Aragon Cemile`yi “dünyanın en güzel aşk hikayesi” olarak tanımlamıştır.

Eserlerinde mitoloji ye oldukça yakın durdu; ancak onunki antik anlamından farklı olarak mitolojiyi çağdaş bir zeminde sentezlemek ve yeniden yaratmaktı. Eserlerinde mitlere, efsanelere ve halk hikayelerine göndermeler yapmıştır.
Cengiz Aytmatov’un eserleri 176 dile çevrilmiş ve 128 ülkede yayımlanmıştır. 1966’dan sonra yapıtlarını Rusça olarak yazmıştır.

Cengiz Aytmatov Romancılığı

“Dişi Kurdun Rüyaları” ve “Elveda Gülsarı” romanlarında, yalnız insanların değil, hayvanların da psikolojisini başarıyla anlatmıştır. Romanlarında kurt ve at gibi hayvanlara da yer vermiş, onlara insani özellikler atfetmiş ve bunda da başarılı olmuş dünyadaki sayılı yazarlardan biridir.

Cengiz Aytmatov’un Politik Dünyası

Edebi çalışmalarına ek olarak, Avrupa Birliği, NATO, UNESCO ve Benelüks ülkelerinin Kırgız delegeliğini üstlenmiştir. Ayrıca Kırgızistan Dışişleri eski Bakanı Askar Aytmatov’un babasıdır.

Yayımlanmış eserleri

Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı (Son romanı – 2007)
Darağacı – Dişi kurdun Rüyaları (1988)
Gün Olur Asra Bedel (1980),
Fuji-Yama ( Fuji Dağının Tepesi 1973)
Beyaz Gemi (1973)
Selvi Boylum Al Yazmalım , (1963)
Elveda Gülsarı (1963)
Dağlar ve Steplerden Masallar (1963)
İlk Öğretmenim (1962)
Cemile (1958)
Yüzyüze (1957)
Zorlu Geçit (1956)
Toprak Ana (1963)
Cengiz Han’a Küsen Bulut (1990)
Çocukluğum
Kızıl Elma (1964) (Hikaye)
Hiroşimalar Olmasın
İlk Turnalar
Elveda Gülsarı (1963)
Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek
Sultan Murat
Dişi Kurdun Rüyaları (1986)
Kassandra Damgası (1995)

Cengiz Aytmatov’un Aldığı Ödüller
Altın Yürek Edebiyat Ödülü (2007)
1963 Lenin Ödülü (Toprak Ana adlı romanı ile)

Kaynak: www.aytmatov.org

Aktif Link: bilgitor.com/cengiz-aytmatov-kimdir-hayati-eserleri/

Yayınlanma tarihi: 24 Şub 2018, 23:22