Dünyaca tanınan bilim insanlarımız hakkında hazırladığımız yazılara, bir yenisini daha ekliyoruz. Cahit Arf kimdir? Hayatı ve buluşları başlıklı yazımızda, bir Matematik dehasının kısaca hayatı ve onun matematiğe yaptığı katkılara yer verilmiştir..
Cahit Arf ismi, ülkemizin yetiştirdiği nadir bilim adamları listesi değil, tüm insanlığın kalbidir. 1910 yılında Selanik’te doğup, 26 Aralık 1997 İstanbul’da kaybettiğimiz Cahit Arf… Matematiği sanat tadında seven ve sevdiren bilimin ve sanatın yol arkadaşlığına vurgu yapmış önemli bir matematik dehası…
Bu gün, 10 Türk Lirası’nın arka yüzünde resmi bulunan Cahit Arf, 11 Ekim 1910 yılında Selanik’te doğmuştur. Babası Yusuf Arf, annesi Lütfiye Arf’tır. 1912 yılı yani Balkan Savaşı’nın başladığı yıldır. Arf ailesi İstanbul’a göç etmiştir. İlkokul yıllarının bir kısmı İstanbul Beşiktaş’ta, kalan kısmı da İzmir’de geçmiştir.
Cahit Arf, 5.sınıfta iken öğretmeni ondaki matematik dehayı fark eder. Arf, lineer cebir problemlerini çözmektedir. Bu genç öğretmenin doğru ve yönlendirici tavrı, Arf’ın çok hoşuna gitmiş ve Matematiğe olan ilgisini artmıştır. Orta kısma geçtiğinde geometri derslerine olan tutkusu daha da artmıştır. Arf’ın ailesi zor koşullarına rağmen büyük bir fedakarlık yapmış, onu Fransa’ya lise eğitimi için Paris St. Louis Lisesine göndermiştir. Cahit Arf Fransa’daki 3 yıllık eğitimi 2 yılda tamamlayıp yurda dönmüştür.
CAHİT ARF’IN ÜNİVERSİTE YILLARI VE ÖĞRETMENLİK
1930 lu yıllarda Türkiye’de, yurt dışına sınavla üniversite öğrencisi gönderiliyordu. İzmir Sultanisi de Arf’ı aday göstermiş ve sınavı kazanan Arf, yeniden Fransa’ya gitmiştir. Fransa’da Ѐcole Normale Supѐriure ‘e (Uluslararası burslu öğrenci alan normal süper okul) bitirmiştir. Türkiye’ye dönen Cahit Arf bir süre Galatasaray Lisesinde Matematik derslerine girmiştir.
Kısa süren öğretmenlikten sonra İstanbul Üniversitesi Matematik bölümüne geçmiştir. Cahit Arf, 1937 yılında doktora yapmak için Almanya Göttingen Üniversitesine gitti ve Matematik bölümünde uzun yıllar çalıştı. Orada “non-commutative Class Field” (Değişmez Sınıf Alanı) adlı çalışmayı kısa sürede tamamladı. Bu çalışma ile tüm onu dünya tanıtmıştır.. Doktorasını tamamladıktan sonra Helmut Hesse ile birlikte yaptığı çalışmalarla Hesse-Arf Kuramını ortaya koydular. Aynı dönemde Arf, Almanya’da “Arf İnvaryantı” adı verilen cebirsel ve diferansiyel topoloji alanında önemli olan bir çalışmayı tamamlamıştır.
1938 yılında Türkiye’ye dönen Arf, İstanbul Üniversitesindeki görevini sürdürdü. 1942 yılında matematikçi Du Val’ın geliştirdiği bazı geometrik argümanların arkasında cebirsel ifadelerin olduğunu iddia edip bunu ispatlayınca “Arf Halkaları”, “Arf Kapanışları” isimleriyle ünü tüm dünyada daha da arttı. Arf 1943 yılında Profesör oldu. Bir yıllığına Amerika Maryland Üniversitesi’nde misafir olarak görev yaptı. Bu sırada Mainz Akademisi muhabir üyeliğine seçildi. 1955 yılında Ordinaryüs Profesör unvanı almıştır. 1962 yılında İstanbul Üniversitesinden ayrılarak TÜBİTAK’ın kuruluş çalışmalarını yürütmek üzere Cemal Gürsel tarafından görevlendirildi. 1963 yılında Robert Kolejinde öğretmenlik yapmış ve Çekmece Nükleer Araştırma Merkezinde görev almıştır. 1964 ve 1967 yılları arasında Amerika New Jersey’de bulunan İleri Araştırma Enstitüsü ( Institute for Advenced Study) ve California Üniversitesinde çalıştı.
Yeniden Türkiye’ye döndüğünde Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde çalışmaya başlayan Arf, 1980 yılında emekli oldu. 1983-1989 yılları arasında Türkiye Matematik Derneği başkanlığı yaptı.
TÜBİTAK BİLİM KURULU BAŞKANLIĞI
Cahit Arf, 1963-1971 yılları arasında TÜBİTAK Bilim Kurulu başkanlığı yapmıştır. 1943 yılında İnönü Armağanı’nı, 1974 yılında TÜBİTAK Bilim Ödülünü kazanmıştır. 1980 de KTÜ ve İTÜ , 1981’de ODTÜ onur doktoralarını almış, 1993 yılında Türkiye Bilimsel Akademiler Şeref Üyeliğine layık görülmüştür.
Türkiye’de Matematik alanının öncüsü olan Cahit Arf, 26 Aralık 1997 tarihinde İstanbul’da geçirdiği ağır bir kalp rahatsızlığı sonucunda hayatını kaybetmiştir. İstanbul Üniversitesinde yapılan törenden sonra İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığına defnedilmiştir.
Bi Sürü dolaştım en sonunda bunu buldum. En iyi Cahit Arf yazısı bu olmuş. Biraz daha kısa bir Cahit Arf yazısı bulsam onu alırdım ama ben bunu kendime göre kısaltacağım. Bölüm bölüm olduğu iyi olmuş. Cahit Arf gurur kaynağımız. Kralsın Siyah-beyaz beşiktaş :)))
Cahit Arf hakkında kısa bir yazı olmaz Emre. Bence öğretmen senden Cahit Arf Kimdir nerelidir, neyi bulmuştur ve ne zaman ölüp ne zaman doğmuştur şeklinde bir yazı istemez. Bir matematik öğrencisi olarak sana önerim, Cahit Arf gibi önemli değerlerimizi örnek almandır…
Cahit Arf’in matematiğe kazandırdıkları çok ama çok önemlidir.