Bu Yazıda Neler Var?
Biyografi kısaca ünlü bir kişiye ait yaşam öyküsüdür. Ancak bu tanımlama biyografi ne demek sorusunun tam yanıtı değildir. Çünkü yazılan yaşam öyküsünün bir tarihsel sıralamaya sahip olması gibi bazı özellikler taşıyor olması gerekir. Aynı şekilde hangi tür biyografiyse ona uygun anlatım özellikleri taşıması gerekir. Kişinin kendi özyaşam öyküsünü yazması ise otobiyografi türüne girer. Bu yazımızda biyografi nedir ve nasıl yazılır sorularının kısa yanıtlarını bulacaksınız. Hemen belirtelim sitemizde bilgitor.com/category/biyografi/ bağlantısında çok sayıda biyografi örneğini okuyabilirsiniz.
Biyografisi yazılacak kişinin yaşadığı bölgede veya ülkede tanınıyor olması gerekir. Bu kişi bir bilim insanı, gazeteci, yazar, şair, yönetmen, oyuncu, filozof, işvereren, sendikacı, oyuncu, politikacı veya sporcu olabilir. Burada biyografisi yazılacak kadar tanınmış olmanın kriterleri nelerdir sorusu gündeme gelebilir? Net bir kriter olmamakla birlikte, eserleriyle tanınmış olmak diyebiliriz. Kitap veya kitapları olan, buluşları olan, filmleri, besteleri, markaları veya başarıları toplumsal ölçekte olan kişilerin biyografileri mutlaka birileri tarafından yazılacaktır. Biyografi türündeki eserler de tıpkı diğer edebiyat ürünlerinde olduğu gibi okur kitlesi bakımından değişiklik göstermektedir.
Biyografi sık sık, otobiyografi ve inceleme yazıları ile karıştırılmaktadır. Otobiyografi kişinin kendi kaleminden kendi yaşamını anlatmasıdır. Yani özyaşam öyküsünü anlatmıştır, dolayısıyla ayrı bir edebi türdür. Otobiyografi eserleri türünde oldukça çok eser vardır. Agatha Christie’nin Hayatım” adlı eseri otobiyografidir. İnceleme türüne ise Ahmet Ahmdi Tanpınar’ın “Tevfik Fikret Hayatı Şahsiyeti Şiir ve Eserlerinden Parçalar” adlı eserini verebiliriz. Stefan Zweig tarafından yazılan Balzac ve Maria Stuart ise biyografi türünden verebileceğimiz en iyi örneklerdendir.
Biyografi Nasıl Yazılır?
Biyografi giriş, gelişme sonuç şeklindeki bir yapıya sahip olmalıdır. Bu sıralama sayesinde doğum yeri, çocukluğu, gençliği ve son hali ile ilgili doğru bilgiler verilmelidir.
Giriş bölümü: A kişisi 11 Ocak 1980 yılında İstanbul’un Şişli İlçesine bağlı Kurtuluş semtinde doğmuştur. Babası B, annesi C’dir… şeklinde bir giriş bölümü oluşturup burada, A’nın doğduğu tarih, yer, ebeveynleri hakkında bilgiler verilmelidir.
Gelişme bölümü: Bu bölümde okul yaşantısı kronolojik olarak verilir. Hangi yılda hangi okula gittiği, okul başarıları varsa dikkat çeken okul etkinlikleri yer alır. Bu bölümde sonuç bölümüne hazılrlık niteliği taşıyacak arkadaşlıklar, etkisi görülen dostluklara, tanışmalara yer verilir.
Sonuç bölümü: Bu bölüm, kişinin bulunduğu son duruma kadar sürer. Kişinin ün yaptığı alandaki konumu, eserleri, çalışmaları yanında özel hayatını da içermektedir. Kariyer gelişimi, evliliği, çocukları burada anlatılır. İş yerinde olan başarılara değinilir. Bireyin toplumdaki sosyal durumuna dikkat çekilir. Yaşıyorsa halen ne yaptığı belirtilir. Ölmüşse ölüm tarihi, nedeni ve yeri ile ilgili kısa bilgiler verilir.
Biyografi Yazarken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Nesnel yani gerçekliğe dayalı olmaldır. Kişinin yaşamı, iş hayatı başarı veya başarısızlıkları, savunduğu değerler ve özel yaşamı ile ilgili bilgiler gerçek dayanaklara sahip olmalıdır.
- Kronolojik sıra izlenmelidir.
- Kullanılan dil açık, anlaşılır ve abartısız olmalıdır.
- Biyografide anlatıcı hayali biri değil, yazarın kendisi olmalıdır.
- Biyografi kurguya yer verilmemelidir.
- Tanıklara ve belgelere dayalı olmalıdır.
Kaynak: bilgitor.com/biyografi-nedir-nasil-yazilir
