Bu Yazıda Neler Var?
1-Azerbaycan’ın Coğrafi Konumu ve Genel Özellikleri
Azerbaycan, K ’de Rusya ve Gürcistan; G’de İran; D ’da Hazar Denizi ve B’da Ermenistan ile çevrili bir GD Kafkasya ülkesidir. Kafkas devletleri içerisinde yüzölçümü (86.600 km²) en büyük olan devlettir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti (5500 km²) ve Dağlık Karabağ (4400 km²) da Azerbaycan sınırları içerisinde kalır.
Ülke toprakları yaklaşık olarak K-G yönünde 400 k m, B -D yönünde ise 500 km genişliğindedir.
Azerbaycan’ın nüfusu yaklaşık 9.5 milyondur. Başkenti Bakü’dür.
1991 yılında SSCB’nin yıkılması ile bağımsız bir devlet haline gelmiştir.
2-Azerbaycan’ın Fiziki Coğrafya Özellikleri
Azerbaycan, yer şekilleri açısından 3 bölümde incelenebilir.
1) Büyük Kafkas Dağları:
Ülkenin K D’sunu Büyük Kafkas Dağları’nın D uzantısı kapsar. Bu dağlar üzerinde K’de Rusya sınırında yer alan Bazardüzü Dağı (4480 m), ülkenin en yüksek noktasını oluşturur.
2) Küçük Kafkas Dağları:
Ülkenin GB’sını kapsar. Ayrıca ülkenin GD’sunda İran sınırında Taliş Dağları yer almaktadır.
3) Kura – Aras Düzlüğü:
KD’da Büyük Kafkas Dağları ile G’da Küçük Kafkas Dağları arasında yer alan bu düzlük, Kura ve Aras nehirlerinin alüvyonları ile oluşmuştur.
GD’da yer alan Hazar Gölü’ne doğru genişleyen üçgen şekilli bir düzlüktür. Ülkenin G’inde Lenkeran Ovası bulunmaktadır.
Ülkenin önemli akarsuları; ülkeyi KB – GD yönünde kat eden Kura (en uzunu) ile İran sınırını çizerek GD’da Kura ile birleşen Aras’tır. Kura nehri üzerinde K’de Mingeçivir Barajı (605 km) yer almaktadır.
Ülkenin önemli gölleri ise Kura ve Aras nehirlerinin birleşim yerini B’sında yer alan Ağgöl ve Sarısu Gölü (en genişi, 67 km²)’dür.
Ülkenin genelinde yarı nemli bir iklim hüküm sürer. En fazla yağış GD kısımda gerçekleşir. Yükseltinin fazla olduğu sahalarda ise Karasal İklim ön plana çıkar.
Ülke topraklarının yaklaşık % 11’i ormanlar ile kaplıdır.
3-Azerbaycan’ın Beşeri Coğrafya Özellikleri
Nüfusun yaklaşık % 90’ını Azerbaycan Türkleri oluşturmaktadır. Diğer önemli etnik grup Ermeniler, Ruslar ve Dağıstanlılardır.
Ülke nüfusunun çoğunluğu Kura – Aras Düzlüğü’nün D’sundaki Apşeron
Yarımadası’nda toplanmıştır.
En büyük kentleri; Bakü, Sumgait, Astara, Akdam, Şuşa, Mingeçevir ve Lenkeran’dır.
Nüfusun yaklaşık % 55’i kentlerde yaşamaktadır. Azerilerin Azerbaycan dışında Rusya ( Dağıstan), Gürcistan ( Borçalı), Ermenistan ( İrevan, Zengesur), Türkiye (Erzurum – Kars yöresi) ve İran (Güney Azerbaycan) da yaygın olduğu bilinmektedir.
Ülke topraklarının yaklaşık % 20’si ekili ve dikili sahalardan oluşmaktadır. En önemli tarım ürünleri; pamuk, üzüm ve tahıllardır.
Toprakların yaklaşık % 30’u çayır ve otlaklardan oluşmaktadır. Küçükbaş hayvancılık ve mersin balığı havyarı önemlidir.
En önemli yer altı kaynakları; petrol ve doğalgaz (Apşeron Yarımadası), demir, bakır, kurşun ve kaya tuzu’dur.
