İnsanlık, Atom Bombası ile 2. Dünya Savaşı’nda tanışmıştır. Atom Bombası nedir, Atom Bombasının yapılışı ve etkileri ile insanlığa verdiği zararlar nedir? Bu yazımızda Atom Bombası hakkında kısa bilgiler vereceğiz.
20. yüzyılda insanlık iki büyük savaş yaşamıştır. Bu savaşların yıkımı o kadar büyük olmuştur ki zaten 1. ve 2. Dünya Savaşları olarak adlandırılmıştır. 2. Dünya Savaşı, 20. yüzyılın ikinci toplu savaşıdır. İkinci Dünya Savaşı, 6 yıl sürmüş ve dünyanın her köşesini etkilemiştir. Bu kesintisiz savaşta bazı ülkeler direk savaşın tarafında iken kalan ülkeler de hem ekonomik hem sosyal olarak yıkım yaşamaktan kurtulamamıştır.
2. Dünya Savaşının Nedenleri Kısaca
II. Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939’da Alman ordularının Polonya’ya saldırmasıyla başlar. Aslında bu başlangıcın çok öncesi ve başka ekonomik ve siyasi nedenleri bulunmaktadır. Tıpkı 1.si gibi 2. Dünya savaşının da temelinde ekonomik çıkarlar ve stratejik hedefler vardır. Tarihsel olayları zincirin halkası gibi birbirini takip etmektedir. Bu yaklaşımla 2. Dünya savaşı aslında 1 Eylül 1939’dan çok önceleri başlamış sayılmalıdır. Her iki büyük savaşın nedeni de pazar savaşları olarak bilinmekte ve paylaşım savaşları olarak da adlandırılmaktadır.
Atom Bombası Nedir?
Atom Bombası ana teması fizyon reaksiyonunun çok kısa bir sürede gerçekleştirilmesidir. Atom bombasında biri doğal diğeri yapay olmak üzere iki tür gereç kullanılmaktadır. Bu malzemelerden doğal olanı uranyum (235U), yapay olanı ise plutonyumdur (239Pu). Atom bombası yapmanın en zor kısmı kullanılacak malzemelerin elde edilmesinin güçlüğüdür. 235U doğada 238U ile birlikte çok az miktarda bulunur. Bombada kullanılacak olan 235U’in çok saf olması gerekmektedir. Bu nedenle 238U’dan ayrılmalıdır. 239Pu ise doğada bulunmaz, nükleer reaktörlerde 238U’dan elde edilir.
Fizyonun başlamasına neden olacak ilk nötronlar Ra–Be gibi bir nötron kaynağından elde edilir. Fizyon olayında bir atomun parçalanmasından 2 veya 3 tane nötron açığa çıkar. Şayet ortam koşulları elverişli ise parçalanma sonucu oluşan nötronların da, başka atomları parçalamaları ile fizyon reaksiyonu zincirleme olarak devam eder. Zincir reaksiyonunun kendiliğinden ilerlemesi için gerekli şart ise açığa çıkan nötronların kaybolmadan, yeni parçalanmaları sağlamasıdır. Nötronlarin kaybolması; ya ortamda bulunan safsızlıklar (238U gibi) tarafından soğurulması ile ya da çeşitli çarpışmalar sonucunda nükleer patlayıcı içinden çıkıp gitmesi ile olur. Dolayısıyla ,atom bombası yapımında dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan bir diğeri nötron kayıplarını minimuma indirmektir.
Bir nötronun bir atom çekirdeğine çarpması her zaman fizyon ile sonuçlanmaz. Bazen çekirdek nötronu yuttugu halde bölünmeyebilir. Bazen ise nötron çekirdek tarafından yansıtılabilir. Bu çarpışmalar sonucunda ortamda dolaşan nötron bir miktar enerjisini kaybederek yavaşlar ve fizyon yapma gücü artar. Önemli olan bu nötronun nükleer patlayıcı içinden kaçmadan fizyon yapıncaya kadar dolaşmasıdır. Bunun için ise kullanılan patlayıcı maddenin bu dolaşmaya elverişli büyüklükte olması gerekir. İçerisinde başlatılan fizyon reaksiyonun kendi kendine sürebileceği minimum nükleer patlayıcı kütlesine kritik kütle denir.
Atom bombası, merkezde uranyum veya plutonyumdan oluşan bir öze sahiptir. Nükleer patlamanın olabilmesi için ise bu özün kritik kütleden büyük olması gerekir. Kritik kütlenin üzerindeki maddenin kendiliğinden patlama ihtimaline karşılı, patlayıcı madde özü, bombaya çeşitli parçalar şeklinde yerleştirilir. Bomba ateşleneceği zaman bu parçalar bir araya gelip bir küre meydana getirmelidir. Bunu sağlamak için ise trinitrotoluen (TNT, dinamit) kullanılır. Önce TNT patlatılır. Bu patlama sonucunda nükleer kütle bir araya gelir ve asil patlama gerçekleşir.
Atom Bombasının Bulunuşu ve Tarihçesi
Atom bombası ile ilgili ilk çalışmalar, Robert J. Oppenheimer öncülüğünde 1942 yılında başlamıştır. New Mexico eyaletinde bir “beyin takımı” ile başlayan çalışmalar, 3 yıl sonra sonuç vermiştir. Atom bombası ilk defa 16 Temmuz 1945 günü Meksika sınırına yakın bir çölde (Alamogordo) gerçekleştirildi. Patlama şiddetin beklenin üstünde oldu. Yaklaşık 20.000 ton TNT’nin patlamasına eşit bir patlama şiddeti… Bu başarı sonrasında atom bombasının Japonya’da kullanılmasına karar verildi.
Atom Bombasının Atılması ve Etkileri
2. Dünya Savaşı’ında ABD tarafından 6 Ağustos 1945’te Japonya’nın iki büyük şehrinde kullanılan atom bombasının etkisi çok büyük ve yıkıcı oldu, yüzbinlerce insanın yaşamını yitirdi ve sakat kaldı.
Takvimler 6 Ağustos 1945’i gösterdiğinde sabahın erken saatlerinde “Enola Gay” isimli bir bombardıman uçağı tarafından ilk Atom Bombası Hiroşima’ya atıldı. Saniyenin on binde biri kadar kısa bir sürede gerçeklesen patlamanın ilk etkisi gözleri kör eden bir ışıktı. Ardından gelen 300.000 °C lik ısı etkisi ise 3 km çapındaki her şeyin yanmasına neden oldu. Atom Bombasının yaşattığı kabus devamında patlamanın etkisiyle başlayan ve saatte 1800 km hızla ile esen alev rüzgarı çevredeki her yükseltiyi dümdüz etti. Esas kalıcı etkiyi ise patlamadan bir kaç dakika sonra başlayan yağmur gerçekleştirdi. Yağmur ile tüm radyoaktif serpinti bölgeye inmiş oldu. Saniyelerle ölçülebilecek bir zaman dilimi içerisinde Hiroşima’yı yok eden bu korkunç bomba yüzünden yaklaşık 80.000 insan hayatını kaybederken, yaklaşık 100.000 kişi de yaralandı.
Hiroşima’ya atılan bombadan üç gün sonra 9 Ağustos 1945 günü başka bir Japon kenti olan Nagazaki’ye atom bombası atıldı. Daha önceki bomba nedeniyle alınan önlemlerden dolayı can kaybı kısmen daha az oldu. Ancak her iki şehirde de radyasyondan kaynaklanan ölümler 15 Ağustos 1945’ten sonra görülmeye başlandı. Kurtarma çalışmalarına katılan ekipler de dahil olmak üzere bir çok kişi bu radyasyonun etkisinde kalmış ve hayatını kaybetmiştir. Patlama sırasının üstünde bir sayıda insan ölümü daha sonraki süreçte gerçekleşmiştir.
Bilgitor
