Bu Yazıda Neler Var?
90 ° kuzey enlemleri civarında düşük güneş enerjisinden dolayı Arktik Okyanusu üzerinde termik bir yüksek basınç alanı mevcuttur. Bu yüksek basınç alanı, sıcaklığın çok düşük olmasından dolayı yeryüzeyine basınç göstererek daha güney enlemlere doğru yüzeysel akış gösterir ve 60 ° enleminde dinamik alçak basınç alanı ile karşılaşınca tekrar yükselerek 90° enlemine geri döner. Özellikle 90° enleminde ciddi basınçtan ötürü burada hava çökmeye bağlı olarak bir oluk meydana getirir. Buna Polar Vortex adı verilir. Ancak yukarıda bahsedilen sirkülasyon basınç gradyan kuvvetinin aksine dünyanın eksen hareketine bağlı olarak spin hareketi gösterir. Bu spin hareketi ise kutup kökenli soğuk hava ile subtropikal kökenli nispeten sıcak havanın birbirine karışmasını engeller. Dolayısıyla bu zıt iki havanın karşılaşma sahalarında şiddetli basınç farkından ötürü üst atmosferde jet rüzgarları (jet Stream) gelişmiştir. Polar hücrede meydana gelen bu sirkülasyona arctic oscillation veya diğer adıyla arktik salınım adı verilir.
Arctic oscillation daima tekdüze değil bazı dönemlerde pozitif, bazı dönemlerde ise negatif değerler göstermektedir.
Pozitif Ao Nedir?
Temel olarak kutup ve kutup altı kesimlerin çok daha soğuk olması anlamına gelmektedir. Çünkü mevcut soğuma ne kadar fazla olursa daha alt enlemler ile aralarındaki basınç farkı o denli artacak bu da polar vorteksi arttırarak kutup soğuklarının kuzeyde daha fazla toplanmasına neden olacaktır. Ayrıca jet rüzgârlarının hareket hızları bu dönemde 400 km./s geçer.
Negatif Ao Nedir?
Ao’nun negatif değerler gösterdiği dönemlerde ise polar ve subpolar bölgelerde okyanus yüzeyinin nispeten ısınır ve buna bağlı olarak polar vortex zayıflayarak jet rüzgarlarının hızlarında belirgin düşüş gözlemlenir. Jet rüzgârlarındaki hız düşümü; güneyli sıcak havaların kuzeye, kuzeyli soğuk havaların ise güneye doğru kaçmasına yol açarak ülkelerin iklim sistemlerini etkiler.
