Akşemseddin Kimdir? Akşemseddin’in Hayatı ve Eserleri

İstanbul’un Fethi ve sonrasındaki rolü ve manevi önemi yanında hekimliği ile de büyük üne sahip olan Akşemseddin’in hayatı gelecek kuşaklara örnek oluşturacak nitelikte. Fatih Sultan Mehmed’in hocası, Osmanlı döneminin önemli din alimlerinden, tıp insanı Aşemseddin 1389 yılında Şam’da doğmuştur. Babası Şeyh Hamza, Hz. Ebu Bekir’in soyundan gelmektedir. Aşemseddin doğduktan bir süre sonra ailesi Amasya’ya gelmiştir. İlk eğitimini babasından alan Akşemseddin, 7 yaşında hafız olmuş ve ailesiyle beraber Çorum’a yerleşmiş ve farklı medreselerde eğitimini tamamlayarak Osmancık Medresesine müderris olmuştur.

Tıp ve eczacılığa büyük ilgisi ve merakı olan Akşemseddin tıpkı Abdülkâdir Geylânî, İmam-ı Gazali ve Muhammed Celaleddin-i Rumi gibi, ilim tahsili ile yetinmedi ve irfan tahsili için müderrisliği ve medreseyi terk etti. Tasavvufa duyduğu büyük ilgiden dolayı önce İran’a gitti fakat kısa süre sonra Ankara’ya geldi.

Ankara’da Hacı Bayram Veli’nin yanında özel ilgi ve sıkı bir riyâzet ve mücâhadeye alınan Akşemseddin, kendisine gösterilen ihtimamı çok iyi şekilde değerlendirdi. Tasavvufun bütün yollarını ve inceliklerini öğrenen Aksemseddin, Hacı Bayram Veli’den icâzet aldı ve hilafet tacı giydirildi.  Bu olaydan sonra Hacı Bayram Veli’den izin alarak Ankara’dan ayrıldı.

Beypazarına yerleşti. Burada kısa zamanda şöhreti yayıldı. Akşemseddin, kısa bir süre sonra kaldığı Beypazarı’ndan ayrılarak, İskilip’e yerleşti. İskilip’ten de ayrılıp, Bolu’nun Göynük ilçesine yerleşen Akşemseddin, Göynük’te bir değirmen ve mescid inşa ettirdi. Burada bir taraftan kendi çocuklarını en iyi şekilde yetiştirmek için onlara eğitim verirken, diğer taraftan da eserlerini yazmıştır. Bu dönemde yedi kez hacca gitmiştir. Akşemseddin’in bazı kaynaklara göre 10, bazı kaynaklara göre de 12 çocuğu olmuştur.

Aşemseddin’in İstanbul’un Fethindeki Rolü ve Önemi

Akşemseddin, padişah II. Murat tarafından II. Mehmed’in (Sultan Fatih’in) hocalığına tayin edilir ve II. Mehmed’e manevi danışmanlık yapar. İstanbul’un fethine katkısı bu noktada önemli katkısı olmuştur. Akşemseddin sadece manevi olarak değil kendisi de çocukları, öğrencileri ve müritleriyle beraber fetih ordusuna katılmışlardır.

İstanbul’a girişte II. Mehmed ve Akşemseddin, şehir halkı tarafından karşılanmış, halk  Akşemseddin’i II. Mehmed sanmış ve ona çiçekler uzatılmıştır. Bunun üzerine Akşemseddin, “Padişah ben değilim” diyerek yanındaki II. Fatih Sultan Mehmed’i göstermiş, II. Mehmed ise “Hünkar benim ama, o benim hocamdır. Çiçekler O’na Layıktır!” diyerek gülümsemiştir. Akşemseddin, İstanbul’un fethinden sonra ilk Cuma namazını Ayasofya’da kıldıran kişi olarak da tarihe geçmiştir.

Akşemseddin, fetihten sonra, II. Mehmed’in ısrarına rağmen İstanbul’da ayrılarak Göynük’e yerleşti.  16 Şubat 1459 yılında 70 yaşında iken vefat etmiştir.

Akşemseddin’in Göynük’teki türbesi

Akşemseddin ve Tıp

Akşemseddin, sadece dini ve tasavvufi yönüyle değil, tıp ve eczacılıktaki bilgisiyle de büyük bir şöhrete sahipti. Hem bedensel hem de ruhsal hastalıkları tedavi ederdi.  Louis Pasteur’in 1885’te deneyle keşfettiği mikrobu, Akşemseddin 1450 yıllarında Maddetü’l-Hayat adlı eserinde dile getirmiştir.

“Hastalıkların insanlarda teker teker ortaya çıktığını sanmak hatadır. Hastalık, insandan insana bulaşmak suretiyle geçer. Bu bulaşma, gözle görülmeyecek kadar küçük, fakat canlı tohumlar vasıtasıyla olur.”

Eserleri

Risaletü’n-Nûriye
Hall-i Müşkilât
Makamât-ı Evliyâ
Kitabü’t Tıb
Maddetü’l-Hayat
Def’ü Metain
Nasihatnamei Akşemseddin

Akşemseddin’in Hayatı  ve Eserleri Kaynak:
www.bilgitor.com/aksemseddin-kimdir-aksemseddinin-hayati-ve-eserleri
www.bilgitor.com/fatih-sultan-mehmet-kimdir-hayati-ve-zaferleri/