Bu Yazıda Neler Var?
Türk şiirinde sembolizmin öncülerinden olan Ahmed Haşim, 1884 yılında Bağdat’ta doğmuştur. Hem babası babası Arif Hikmet Bey, hem de annesi Sara Hanım Bağdat’ın köklü ve tanınmış ailelerine mensuptur. Ahmed Haşim, babasının Arabistan vilâyetlerindeki memuriyetlerinden dolayı düzenli bir ilkokul eğitimi alamdı. Aynı şekilde dil olarak da yalnızca Arapça öğrenebildi.
12 yaşındayken annesi vefat etti. Bunun üzerine babasıyla birlikte İstanbul’a geldi. 1897 senesinde yatılı olarak Galatasaray Sultanîsi’ne kaydı yaptırıldı. Ahmet Hâşim, sanat ve edebiyata ilk defa Galatasaray Lisesi’ne başladığı yıl ilgi duymuş ve yazmaya başlamıştır. Bilinen ilk manzumesi olan “Leyâl-i Aşkım” 1901’de “Mecmua-i Edebiyye”de aynı dönemde yayımlandı. Muallim Naci, Abdülhak Hâmid, Tevfik Fikret ve Cenab Şahabeddin’in etkisi altında kaldı. Son sınıfa giderken Fransız şiirine karşı büyük bir ilgi duydu ve sembolistleri tanıdı.
Fransız şiirine olan yakın ilgisi sonucunda Haşim’in şiir de değişmeye, özgün bir karakter taşımaya başladı. Böylece onun şiirindeki ahenk ve anlam uyumu dikkat çekti. İlk dönem şiirleri ile biçim ve şiir anlayışı ile tümüyle farklılaştı. Nitekim bu anlayışına koşut olarak ilk şiirlerini kitaplarına almamıştır.
1905 – 1908 yılları arasında yazdığı ve Ahmet Haşim’in olgunluk dönemi şiirleri olarak ifade edilen Piyâle kitabına aldığı “Şi’r-i Kamer” serisindeki şiirleri düşsel zenginlik, güçlü iç ahenk ve ikna ediciliğiyle beğeni topladı. 1909’da kurulan Fecr-i Âtî’ye katıldı ve bu topluluğun en güçlü şairi oldu. 1907 yılında Reji İdaresinde memur olarak çalışmaya başladı. Memuriyeti sırasında Mekteb-i Hukuk’a devam etti. Askerliğini 1914 – 1918 yılları arasında yani 1. Dünya Savaşı sırasında yaptı ve Çanakkale Cephesinde bulundu. 1924’te Paris’e, 1932’de de hastalığından dolayı Frankfurt’a gitti. Çeşitli yerlerde memur olarak çalıştı ancak bir süre sonra öğretmenliğe başladı. Sanâyi-i Nefise Mektebi’nde (Güzel Sanatlar Akademisi) mitoloji derslerine girdi. Ahmet Haşim, Mülkiye Mektebi’nde yaptığı Fransızca öğretmenliği görevine ölünceye kadar devam etti. Ahmet Haşim, 4 Haziran 1933 tarihinde İstanbul, Kadıköy’de vefat etmiştir.
Ahmet Haşim’in Edebi Anlayışı
Ahmet Haşim, şiirde fikir ve ideolojinin değil de estetiğin önemli olduğunu savunmuştur. Bu anlayışına uygun olarak şiirlerini, Fecr-i Âtî grubunun yayın organı Servet-i Fünûn dergisinde yayımlamıştır. Aruz ölçüsüyle yazdığı şiirlerinde, Arapça ve Farsça sözcükleri sıkça kullanmıştır. Şair, toplumsal sorunlara değinmemiş, ilgi göstermemiştir. Ölüm, yalnızlık, hüzün ve aşk temaları yoğundur…
1911’de yayımladığı Göl Saatleri adlı şiirler, çok büyük beğeni toplamıştır. Fecr-i Atî dağıldıktan sonra politik ve edebî akımların dışında kalmıştır.
Ahmet Haşim, şiirlerinin yanında fıkraları, denemeleri ve gezi yazılarıyla da önemli bir edebiyatçımızdır. Düz yazılarında, şiirlerinin aksine sade ve anlaşılır bir dil kullanmıştır.
Şiirleri
Ağaç
Akşam yine toplandı derinde
Bahçe
Bir günün sonunda arzu
Bir Yaz Gecesi Hatırası
BülBül
Başım
Gece
Gelmeden Evvel Geldin Birlikte
Havuz
Hayal-i Aşkım
Karanfil
Karanlık
Kari’e
Mehtapta Leylekler
Merdiven (Popüler)
Mukaddime
O belde
O Eski Hücreye Benzer ki
Orman
Öğle
Parıltı
Seher
Sonbahar
Süvari
Şafakta
Şairsiz Dünya
Tahattur
Yarı Yol
Göl saatleri
Piyale
Diğer eserleri
Gurabahane-i Laklakan (1928), Deneme
Bize Göre (1928), Deneme
Frankfurt Seyahatnamesi (1933), Gezi yazısı
MERDİVEN
Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden,
Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak,
Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak…
Sular sarardı… yüzün perde perde solmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta…
Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;
Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,
Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta,
Kızıl havâları seyret ki akşam olmakta…
Ahmet HAŞİM
